Quỷ Tam Quốc

Ở thời sau này mà Phỉ Tiềm đang sống, người ta thường hay nói một câu: "Vật chất và tinh thần", cả hai đều phải nắm chắc, đều phải cứng cỏi. Thật đáng tiếc, đây là kết luận mà người Trung Quốc rút ra sau những đau thương khắc cốt ghi tâm, vậy mà ngay cả ở thời sau, vẫn có người quên mất, chứ đừng nói đến thời Đại Hán này, khi mà đa phần con người đều chưa thực sự hiểu rõ khái niệm "vật chất và tinh thần", càng không rõ về những điều liên quan đến nó.
Phỉ Tiềm, trong lúc ở Chuyển Dịch Hiên, đã sai Quách Đồ ngoài việc tiếp tục thu thập thông tin về Tây Vực, còn chú trọng đến việc tìm hiểu về "Khả Đa Chi Sĩ", tức là những trước tác của Aristoteles, nhằm thu thập, chỉnh lý và dịch thuật chúng.
Có thể, điều này mang chút hơi hướng của "ngoại tăng niệm kinh", nhưng sự thật là vì trong suốt ba, bốn trăm năm của Đại Hán, những mầm mống của chủ nghĩa duy vật vốn có của Trung Quốc đã bị biến dạng, bị hủy hoại, chết chóc, hoặc phải sống bám vào những nơi khác. Giống như một căn nhà tồi tàn, nếu muốn sửa chữa lại, chi bằng phá bỏ và xây mới từ đầu.
Mà trước tác của Aristoteles, không nghi ngờ gì nữa, chính là nền móng vững chắc nhất cho ngôi nhà mới này.
Bởi vì mọi nghiên cứu khoa học, dù là khoa học tự nhiên hay khoa học xã hội, đều phải dựa trên những kiến thức đã biết để khám phá những điều chưa biết. Vậy, làm thế nào để từ những điều đã biết mà khám phá ra cái chưa biết? Đó chính là lĩnh vực nghiên cứu của logic học.
Sự ra đời của logic học Aristoteles, một mặt là kết quả từ nghệ thuật tranh luận phát triển ở Hy Lạp cổ đại, mặt khác lại trực tiếp chịu ảnh hưởng từ môn hình học vốn đang rất thịnh hành thời bấy giờ. Những lý luận của Aristoteles về chứng minh khoa học, thực chất được rút ra từ các phương pháp chứng minh hình học, và chính vì thế, hệ thống logic diễn dịch của hắn vốn mang sẵn tính chặt chẽ và đáng tin cậy của toán học.
Cả Hy Lạp cổ đại, Ấn Độ cổ đại và Trung Quốc cổ đại, gần như cùng lúc, đã phát triển những mầm mống của chủ nghĩa duy vật, tranh luận và logic. Nhưng hạt giống của Ấn Độ cổ đại cuối cùng lại nở rộ trong Phật giáo, còn hạt giống của Trung Quốc, sau khi bắt đầu nảy mầm, đã bị các bậc thống trị đàn áp và chia cắt...
Với xã hội loài người, ý nghĩa quan trọng hơn cả của logic học Aristoteles chính là việc nó mở ra một con đường mới để chúng ta nhận thức chân lý, khác biệt với phương pháp nhận thức luận trước đây. Tức là, chúng ta còn có thể sử dụng logic để hiểu biết chân lý trong những lĩnh vực chưa biết, điều này không nghi ngờ gì nữa là phương pháp nhận thức khách quan hơn, ít gây tranh cãi hơn, dễ hiểu và dễ truyền đạt hơn, và cũng là nền tảng cho sự hình thành hệ thống khoa học.
Đối với nền văn minh Trung Quốc, chính sự thiếu vắng logic học đã khiến cho các triều đại phong kiến về sau rơi vào tình trạng mập mờ, bất nhất, và ngụy biện bất thường. Mọi việc đều chỉ dựa vào một cái miệng mà lật lọng, tiêu chuẩn đúng sai thì tùy tiện đặt ra, khiến pháp trị thường trở thành những lời suông, hễ có việc gì là lập tức biến thành nhân trị, còn niềm tin giữa trên dưới gần như không còn.
Ví dụ đơn giản nhất, có kẻ trước mặt người khác thì nói: "Người quân tử không tính toán điều nhỏ nhặt", nhưng sau lưng lại thì thầm rằng: "Không độc ác thì không phải đại trượng phu"; khi muốn thăng tiến thì lại nói: "Người ta phải phấn đấu lên cao", nhưng quay đầu lại lại bảo người sau mình đừng leo lên nữa vì "cao quá thì lạnh".
Sự phân liệt tinh thần nghiêm trọng này chính là hậu quả của căn bệnh thiếu tính logic, khiến cho mọi hành động luôn ở trạng thái phân rã, không thống nhất, như một dạng trạng thái âm dương. Thế nên, ở thời sau, vẫn còn những luận điệu như "nạn nhân có tội", hoặc rằng "một tay không vỗ nên tiếng", khi hưởng lợi thì cái gì cũng được ưu tiên, nhưng khi phải chịu khổ thì lại nói rằng người khác nên phát huy tinh thần cao thượng.
Chính vì thiếu logic, mà quan niệm xã hội của Trung Quốc về sau trở nên mập mờ giữa đúng và sai.
Dù là khoa học xã hội hay khoa học tự nhiên, nếu muốn theo đuổi chân lý, thì phải khách quan, nghiêm túc, loại bỏ mọi can thiệp chủ quan, và tuyệt đối không thể qua loa.
Đó là lý do vì sao sau thời kỳ của chư tử bách gia, nền văn minh Trung Quốc chẳng còn thấy "bách gia" nữa.
Bởi lẽ, chỉ còn lại duy tâm mà thôi.
Sau hào quang rực rỡ, chỉ còn lại sự tàn lụi.
Việc phế bỏ bách gia, đã bóp chết học thuyết duy vật của Tuân Tử, cũng đồng nghĩa với việc giết chết tính khách quan. Còn việc tôn sùng độc nhất Nho gia, đã chôn vùi học thuyết logic của Mặc Tử, cũng là chôn vùi luôn sự nghiêm túc và chính xác!
Pháp học ư? Đó là công cụ phục vụ cho đế vương, chẳng thể nói là duy tâm hay duy vật, bởi họ chỉ có một điều: "duy đế vương".
Lần đại luận tại Thanh Long Tự lần này, chẳng biết có thể khơi dậy một chút về thuyết duy vật bản địa của Trung Quốc chăng?
Thực ra, có một sự thật khá châm biếm là, so với Aristoteles, Mặc Tử đã thiết lập một hệ thống logic tương tự từ vài chục năm trước.
Trong sách "Mặc Tử", sáu thiên gọi là "Mặc Kinh", khác với các thiên khác, nội dung chính không bàn về chính trị đạo đức, mà là những định nghĩa và lý thuyết khoa học. Nhờ đó, con người có thể dùng logic để xác định điều đúng, bác bỏ điều sai.
Dĩ nhiên, Mặc Tử thất bại không phải do học thuyết duy vật logic của hắn, mà do hắn chống đối giới cầm quyền. Đây cũng là vấn đề mà Hoàng Lão gặp phải. Xã hội nào có người cai trị cũng sẽ không để lý thuyết như vậy lan truyền.
Còn Aristoteles, chỉ chuyên tâm giảng logic, nên học thuyết của hắn được bảo tồn, thậm chí sau này còn hòa vào lý luận của Cơ Đốc giáo...
Mãi đến khi tư tưởng phương Tây hiện đại tràn vào Trung Quốc, các học giả như Lương Khải Siêu, Hồ Thích mới dùng phương pháp khoa học của phương Tây để nghiên cứu "Mặc Kinh". Lúc đó, loài người mới hiểu tư tưởng logic và khoa học của tổ tiên ta đã tiến bộ đến mức nào.
Nhưng lúc ấy, chỉ tiếc nuối về sự tiến bộ đã qua, nào có ích gì?
Thà rằng bây giờ hành động.
Làm được đến đâu hay đến đó.
"Tha sơn chi thạch khả dĩ công ngọc" – đá núi khác có thể mài ngọc, mà ngọc núi khác cũng có thể đập đá.
Dù đá hay gỗ, chỉ cần gõ vào đầu người, đều có ích.
Phỉ Tiềm cũng đã nghĩ về điều này từ lâu. Và rõ ràng, nếu hắn muốn khôi phục danh tiếng của Mặc Tử hay Tuân Tử, đám Nho sinh sẽ không chịu, sẽ phản đối ngay. Rồi chúng sẽ lao vào tranh luận, trở thành tổ tiên của những kẻ thích cãi lý đời sau, phản bác chỉ để phản bác, thậm chí không biết mình phản đối điều gì!
Vậy nên, thay vì sửa lại nhà cũ của Mặc Tử hay Tuân Tử, chi bằng tìm cách để chính đám Nho sinh tự mò đến những tàn tích mà tổ tiên chúng phá hoại, rồi tự xây lại nền tảng duy vật, logic, biện chứng mới.
Tất nhiên, Phỉ Tiềm hiểu, thói quen và tư tưởng đã ăn sâu vào Nho gia bây giờ, không thể thay đổi đột ngột. Việc này cần thời gian.
Những gì Phỉ Tiềm đang làm là thúc đẩy quá trình đó nhanh hơn.
Như một chất xúc tác vậy.
Từ việc thu thập, dịch thuật, đến xuất bản để ảnh hưởng đến giới sĩ phu và học giả, tất cả đều cần thời gian. Phỉ Tiềm ước tính, ít nhất cũng phải ba năm, rõ ràng không kịp cho lần đại luận tại Thanh Long Tự này. Nhưng hắn có thể đặt vài "móc câu" để chờ thời gian trôi qua mà dần gây ảnh hưởng.
"Móc câu" ấy, chính là công nghiệp.
Với Đại Hán bây giờ, những công nghiệp này, có thể coi như một phần của "chứng minh khoa học".
Đây không phải ý nghĩ nhất thời, mà Phỉ Tiềm đã muốn làm từ lâu.
Muốn phát triển nông nghiệp và công nghiệp, cần phải nghiêm túc, có logic, có thuyết duy vật, chứ không thể là những khái niệm mơ hồ như "một ít", "một vài", hay "ước lượng".
Nông nghiệp tương đối đơn giản hơn, nhưng gần đây, những mâu thuẫn trong phát triển công nghiệp đã bắt đầu lộ rõ.
Một mặt, kinh tế hàng hóa ở Tam Phụ Quan Trung phát triển nhanh, dân số tăng, đòi hỏi sản lượng và chất lượng cao hơn, không chỉ trong nông nghiệp mà còn trong công nghiệp. Mặt khác, kỹ nghệ ngày càng tinh xảo, khiến nhu cầu về thợ chuyên sâu, hay gọi là "công nhân", ngày càng cấp thiết, trong khi giá trị của lao động nặng nhọc thuần túy dần giảm.
Vì thế, nhu cầu về thợ thủ công chuyên nghiệp trong công nghiệp càng lớn. Cách truyền dạy truyền thống từ thầy sang trò vừa tốn thời gian, hiệu quả thấp, lại không theo kịp tốc độ phát triển của kỹ nghệ, không đáp ứng được nhu cầu về thợ có tay nghề.
Đồng thời, với chiến loạn ở Sơn Đông, Sơn Tây, người tị nạn đổ về cùng với lao động nô lệ từ Lũng Tây, Lũng Hữu và Tây Vực bổ sung, giá trị của lao động chân tay càng giảm, tiền công cho những việc này càng ít.
Ở Quan Trung Tam Phụ, dân cư đông, đất canh tác ít, không thể chứa hết lực lượng lao động dư thừa. Vì vậy, việc đẩy mạnh công nghiệp, mở rộng xưởng thủ công để tiếp nhận nhiều công nhân hơn, là bước đi tiếp theo mà Phỉ Tiềm phải làm sau khi đã củng cố nông nghiệp.
Chẳng lẽ đợi nước đến chân mới đào cống thoát nước sao?
Khi môi trường ổn định, cuộc sống được đảm bảo, dân số sẽ bùng nổ, cùng với dòng người nghèo khổ, tị nạn từ nơi khác đổ về Quan Trung, sẽ kéo theo nhiều vấn đề xã hội.
Vấn đề này, ngay cả Bàng Thống, Tuân Du, hay các mưu sĩ giỏi nhất cũng khó mà lường hết.
Chỉ có Phỉ Tiềm, với kinh nghiệm phong phú từ đời sau, mới có thể suy đoán ra những biến chuyển tương lai và tìm ra cách ứng phó.
Những người không có nghề nghiệp chuyên môn trong tay chỉ có thể làm những việc chân tay nặng nhọc, thu nhập thấp. Trước đây, ở Quan Trung Tam Phụ, còn có thể sống tạm qua ngày bằng những công việc này, nhưng theo thời gian, loại lao động chân tay này sẽ ngày càng khó mà kiếm sống.
Trong các xưởng dệt, những người chỉ làm công việc khuân vác, gánh nước, hay đạp guồng xe, tiền công dĩ nhiên không thể sánh bằng thợ dệt hay thợ tơ lụa lành nghề.
Ngay cả trong các lò gạch hoặc xưởng luyện kim, những người chỉ làm việc khuân vác, quạt gió, hoặc trông coi lò lửa, thu nhập cũng kém xa so với những thợ phụ trách đổ khuôn, rót kim loại, hay tôi luyện.
Sự chênh lệch này đôi khi lên đến gấp mười lần.
Trong hoàn cảnh đó, một mặt Phỉ Tiềm cần mở rộng sản xuất, mặt khác, các thợ thủ công lại lo sợ "trò giỏi thì thầy đói", khiến họ giấu nghề, dạy dỗ qua loa. Cách truyền nghề theo kiểu thầy trò truyền thống này không thể đáp ứng nhu cầu phát triển của công nghiệp.
Trong những ngành nghề ít người làm, dạy trò thật sự có thể làm thầy mất việc. Nhưng hiện tại, Phỉ Tiềm muốn mở rộng ngành công nghiệp từ Quan Trung ra khắp nơi, tạo thành thế kiềng ba chân với ba vùng Xuyên Thục, Hà Đông và Lũng Tây. Nếu cứ giữ mãi cách làm cũ, chắc chắn sẽ gặp nhiều khó khăn.
Thay vì cố gắng xóa bỏ những quan niệm cũ kỹ trong suy nghĩ của thợ thủ công, xua tan nỗi lo "trò giỏi thầy đói", cũng giống như muốn đề cao Mặc Tử hoặc Tuân Tử giữa đám Nho sinh, việc này hoàn toàn không khả thi.
Nếu chỉ có một vài quan lại gian trá, thì đó chỉ là vấn đề của một nhóm nhỏ. Nhưng nếu cả thiên hạ, từ học giả, thợ thủ công, cho đến dân thường, ai ai cũng gian xảo, ngoài mặt thì nói đạo lý, trong lòng lại vì tiền tài mà bất chấp mọi thứ, miệng nói mình hạnh phúc, nhưng trong lòng lại trống rỗng, thì đó không còn là vấn đề nhỏ nữa.
Phỉ Tiềm có cần phải đối đầu với tất cả Nho sinh hay không?
Không cần.
Phỉ Tiềm đã tìm cho đám Nho sinh này một "kẻ địch", và bây giờ, hắn cũng sẽ tìm cho những thợ thủ công một "kẻ địch" khác.
Đá mài từ núi khác, ngọc tốt từ núi xa, dù là gì cũng đều hướng đến một mục tiêu, tạo ra tác dụng cần thiết.
Rời Bá Lăng, vượt sông Vị, Phỉ Tiềm đi về Mậu Lăng.
Người ta hay nói Trường An có năm lăng lớn, nhưng thực tế có đến mười một lăng. Đó là kiến thức cơ bản. Hai lăng nằm ở phía nam sông Vị, số còn lại nằm ở phía bắc.
Trong đó, Mậu Lăng là lăng lớn nhất, nhưng cũng vì cây to đón gió lớn, lăng to thì dễ bị kẻ trộm nhòm ngó. Mậu Lăng đã bị trộm cướp nhiều lần, thậm chí quân đội còn từng tổ chức khai quật đến hai lần. Lần gần nhất, chính là Lữ Bố đã làm việc này.
Vì vậy, khi Phỉ Tiềm tiếp quản Trường An, tình trạng của Mậu Lăng thực sự rất tệ.
Ban đầu, Mậu Lăng từng là nơi phồn thịnh, nhưng theo thuyết "suy thoái" trong kinh tế địa lý, khi một vùng phát triển đến một mức độ nhất định, tài nguyên và môi trường bị hủy hoại, thì nó sẽ bắt đầu suy tàn. Mậu Lăng chính là một ví dụ điển hình cho sự suy tàn này. Thậm chí, Trường An trong lịch sử cũng đi theo con đường đó.
Vài trăm năm sau, Trường An thời Đường cũng rơi vào cảnh suy tàn tương tự và không bao giờ phục hồi được.
May mắn thay, Trường An đã gặp Phỉ Tiềm, và từ đà suy thoái, đã chuyển sang một hướng khác.
Phỉ Tiềm nhìn ra xa, trên những ngọn đồi xung quanh vẫn còn khá nhiều cây cối, nhưng những khu rừng này, chủ yếu là cây dương xỉ cổ đại, sớm muộn cũng sẽ bị hủy hoại dưới sự tàn phá của cả con người lẫn thiên nhiên.
Vì vậy, trọng điểm vẫn là cải tiến kỹ thuật, phát triển tiến bộ.
Việc cải tiến lò đã làm tăng hiệu suất đốt, tiết kiệm nhiên liệu.
Cải tiến nhiên liệu, làm ra than tổ ong từ than đá, giúp giảm đáng kể việc chặt cây vào mùa đông.
Cải tiến thủy lợi, khơi thông bùn đất, mở rộng diện tích tưới tiêu, tăng độ phì nhiêu của đất và nâng cao sản lượng mỗi mẫu ruộng.
Cải tiến giống lúa...
Chứ không phải chỉ biết chặt phá và đốt rừng.
Nếu không, ngay cả vùng đất màu mỡ như ba trăm dặm Tần Xuyên, nếu cứ dậm chân tại chỗ, cũng sẽ suy tàn. Từ nhà Tần đến thời Đường, chỉ hơn một ngàn năm, mà đã hoang tàn đến mức không còn giữ được vẻ hùng vĩ như xưa.
Kỹ thuật rất quan trọng, nhưng để phát triển kỹ thuật, không thể chỉ dựa vào duy tâm, mà còn cần duy vật...
Trên đường đi, Phỉ Tiềm chìm đắm trong suy nghĩ miên man, chẳng mấy chốc đã đến ngoại vi Mậu Lăng.
Thấy cờ hiệu của Phỉ Tiềm, quân lính canh gác bên ngoài lăng vội vàng mở cổng lớn, rồi ra lệnh cho người dân xung quanh tránh đường.
Phỉ Tiềm không câu nệ, chỉ gật đầu nhẹ rồi đi thẳng vào trong.
Vào đến Mậu Lăng, đi về phía đông, nơi đây đã có những thay đổi đáng kinh ngạc.
Khu vực này trước kia từng là nơi bẩn thỉu, chật chội, mặt đất đầy những ổ gà ổ lồi. Khi trời mưa, đường sá lầy lội, khó mà đặt chân được.
Phỉ Tiềm từng đọc ở đâu đó rằng, khi phần lớn người dân trong một nước bắt đầu "bỏ bê trách nhiệm", thì nước ấy chẳng mong gì phát triển được.
Khi Phỉ Tiềm mới đến Trường An, Mậu Lăng chính là một nơi "bỏ mặc" như thế.
Đường hỏng, không ai sửa.
Tường đổ, không ai ngó ngàng.
Người tị nạn đi vệ sinh ngay giữa đường, thậm chí phóng uế thẳng vào kênh mương...
Chưa kể Mậu Lăng đã bị đào bới, những cái hố to loang lổ, bùn đất trào ra như những vết thương lở loét.
Càng đổ nát, càng tàn tạ, càng khiến người ta mặc kệ.
Hiệu ứng "cửa sổ vỡ", người khác bỏ mặc thì mình cũng chẳng cần quan tâm.
Nhưng bây giờ, dưới chân Phỉ Tiềm là con đường lát đá vụn và xi măng đất, hơi cao ở giữa và thấp dần về hai bên. Hai bên đường còn có rãnh thoát nước được đậy bằng tấm đá, dù mưa to trút xuống, đường vẫn không bị ngập.
Hai bên đường phố, phần lớn là những ngôi nhà mới sửa sang. Dọc theo phố, đa phần nhà hai tầng, ít nhà ba tầng, còn nhà bốn tầng thì hiếm hoi. Nguyên nhân không chỉ do kỹ thuật xây dựng chưa đạt, mà còn do vấn đề an ninh. Không phải an ninh của ngôi nhà, mà là của hệ thống phòng thủ. Một ngôi nhà bốn tầng đủ cao để quan sát một vùng rộng lớn, nếu chẳng may có kẻ xấu leo lên và dùng nó để bắn cung từ trên cao xuống, quả là một vấn đề khó xử lý.
Ngoài những cửa hàng dọc theo đường phố, trong các con hẻm, là những ngôi nhà nhỏ nằm san sát nhau.
Dưới bóng cây dâu, cây hoè, cây liễu, cây quế, cây mận, cây đào đan xen quanh những khu vườn trong hẻm nhỏ, giữa khí thế hùng vĩ của Đại Hán cũng toát lên nét tinh tế, nhỏ xinh.
Đây đúng là tác phẩm của Phỉ Tiềm.
Chỉ có người từng thấy qua thiết kế vườn tược tinh xảo, xinh xắn của Giang Nam mới nghĩ ra những cải tiến này. Nếu không, theo bản vẽ thiết kế ban đầu của các quan lại Đại Hán, thì chỉ là những con đường ngang dọc, đan xen như bàn cờ, với những khu phố ken dày. Họ còn chẳng nghĩ đến việc chừa đất trồng cây xanh hay các biện pháp phòng cháy. Khi xảy ra hỏa hoạn, chỉ vội vàng đặt vài cái bể nước lớn, phải có người trông coi thường xuyên, sợ người ta đập phá hoặc trẻ con vô ý ngã vào.
Dù sao, không phải ai cũng như Tư Mã Quang, nhà giàu, không sợ tốn tiền đền bể nước.
Giá nhà ở Mậu Lăng cũng không rẻ.
Thực tế, Phỉ Tiềm đã góp phần đẩy mạnh việc này.
Với những ngôi nhà sân vườn xinh xắn như vậy, cách bố trí mới mẻ, đầy đủ tiện nghi, xung quanh chỉ cần đi mười phút là có đủ mọi dịch vụ sinh hoạt...
Giá cả thế nào, hẳn là "hắc hắc hắc" rồi.
Phỉ Tiềm đến đây để tìm nhạc phụ, Hoàng Thừa Ngạn.
Hoàng Thừa Ngạn chê thành Trường An ồn ào, nên đã chuyển ra sống trong một căn nhà nhỏ ở khu Lăng Ấp. Dù sao trong tay Phỉ Tiềm có rất nhiều khu nhà như thế này, thậm chí cả một khu phố như thành Bình Dương cũng là của hắn. Vậy nên, đối với Phỉ Tiềm, tiền bạc không còn là vấn đề đáng lo nghĩ nữa, mà quan trọng hơn là làm sao dùng nó vào những việc có ích.
Khi Phỉ Tiềm đến nơi, Hoàng Thừa Ngạn đang ở trong sân cùng hai, ba thợ cả, mày mò một cái mô hình.
Những hộ vệ của Phỉ Tiềm theo thói quen, đi thẳng vào đại sảnh và chiếm giữ những vị trí thuận lợi.
Đám binh sĩ bất ngờ ập vào làm Hoàng Thừa Ngạn cùng đám thợ giật mình. Khi nhận ra Phỉ Tiềm, bọn họ mới hiểu chuyện gì đang xảy ra. Các thợ thủ công vội vàng cúi chào, còn Hoàng Thừa Ngạn thì khựng lại một chút rồi nói: "Phiêu Kỵ tướng quân đến, sao không báo trước? Để lão phu còn ra đón cho phải phép!"
Phỉ Tiềm xua tay, cười nói: "Người nhà cả, không cần khách sáo. Ta đã dặn họ không cần báo trước... Đây là gì vậy?" Hắn hỏi khi nhìn thấy mô hình của một cụm nhà rõ ràng ngay trước mặt.
Hoàng Thừa Ngạn phẩy tay áo, ra hiệu cho các thợ cả và phụ tá lui ra, rồi mới quay sang Phỉ Tiềm nói: "Đây chính là mô hình của công học viện mới."
Theo thời gian, số lượng học viên ngày càng đông, phạm vi tuyển sinh càng lúc càng mở rộng, khiến cho nông học viện và kỹ thuật hiện tại trở nên chật chội, không đủ chỗ sử dụng. Bởi vậy, việc xây thêm các học viện mới rộng rãi hơn là điều cần thiết. Lần này, nông học viện và công học viện sẽ tách ra làm hai nơi.
Nông học viện sẽ ở gần các khu vực ruộng đồng tập trung của Trường An, còn công học viện sẽ được đặt gần dãy núi Tần Lĩnh, gần các xưởng công nghiệp.
Phỉ Tiềm khẽ gật đầu, chăm chú nhìn mô hình của công học viện, bỗng nhiên cau mày...