Ta Là Tiểu Lang Trung

Nha hoàn đợi ông cụ đứng hẳn lên rồi mới đưa quải trượng tới, Hứa Dận Tông đi lại trong phòng, quải trượng gõ cồm cộp rất có nhịp điệu, thong thả nói:” Lời lẽ của khảo sinh này, đọc lướt qua thì hoang đường, cuồng vọng, song kẻ cuồng vọng không thể chuyên tâm hành y, không thể giải đề thấu triệt gãy gọn như thế, tuổi trẻ có chút hào khí là tốt, dám kiên trì đúng sai rất tốt, tuyệt đối không phải là cuồng vọng.”

Hà Trạch quả thực cũng có ý nghĩ như thế, chỉ là không đủ tự tin vào phán đoán của bản thân:“ Vâng, lão gia tử nói phải.”

Hứa Dân Tông tiếp tục nói:” Ừm, vị thuốc trong Bạch hổ thang cam hàn đều nặng, chủ trì dương minh nhiệt thịnh, xung xích biểu lý, đọc hết Thương hàn luận, thì nó phải chữa ngoài nóng trong nóng mới là đúng, bỗng nhiên lại nói trị ngoài nóng trong lạnh, lý luận một đằng thực tế một nẻo là mâu thuẫn, mâu thuẫn. Nếu nhưng suy nghĩ kỹ, cực nhiệt sinh nhiều mồ hôi, mồ hôi nhiều át sinh hàn, xuất hiện hiện tượng ngoài nóng trong lạnh, không phải kỳ quái.”

“ Vâng, vâng ạ, khảo sinh này có tài, song còn trẻ, suy nghĩ chưa được thấu triệt lắm, còn đôi chút thiếu kinh nghiệm, không hiểu hết được trí tuệ thánh nhân đã vội vàng muốn thể hiện bản thân mà vọng bàn thánh điển.” Hà Trạch nói thế không phải chỉ trích Tả Thiếu Dương mà đã gỡ tội cho y, không phải cuồng vọng chỉ là hành vi tuổi trẻ nông nổi thôi:

Hứa Dận Tông chậm rãi lắc đầu:” Không thể nhìn vấn đề y học theo góc độ quan cách đó, suy nghĩ có thể nông cạn, nhưng vẫn hơn là méo mó tà đạo. Xưa nay chưa ai nghi ngờ Thương hàn luận, đều coi nó là kinh điển, đọc không sai một chữ, nhớ không thiếu một từ. Khảo sinh này trong khoa cử công khai chất vấn nó, không quan tâm tới đỗ hay trượt, bất kể danh lợi sĩ đồ, chỉ một lòng theo đuổi Y, đủ nói lên đây là y giả chân chính. Đám se sẻ sao hiểu chí đại bàng, những kẻ chỉ biết cắn câu nhai chữ ngày một nhiều, như thế bệnh trăm năm trước không chữa được, trăm năm sau cũng chịu thua sao? Khảo sinh này đáng quý, nếu có duyên, ta cũng muốn gặp một phen.”

“ Vâng, lão gia tử dạy bảo rất phải, vãn sinh hổ thẹn.” Hà Trạch yên nốt nửa cái tâm còn lại, bằng câu này của ông cụ, có thể cho Tả Thiếu Dương đỗ được rồi, sau này nếu có kẻ bới móc, có căn cứ mà trả lời, ông cũng tiếc cái tài Tả Thiếu Dương chứ, tuy làm quan rồi, không thể là y giả thuần túy nữa, song có cái lợi, không như đám mù quáng kia, coi từng câu từng chữ của y thánh là chính xác, làm quan là phải biết nghi ngờ:

“ Chỉ riêng thế này chưa tới mức ngươi cầu lão già này, nói xem, còn gì thú vị nữa.”

Hà Trạch cười khổ, ông ta không thấy có chút thú vị nào trong chuyện này:” Dạ ...”

Thấy Hà Trạch có vẻ ngần ngại, Hứa Dận Tông xua tay, nha hoàn liền ra ngoài

“ Chuyện này can hệ trọng đại, vãn sinh vô lễ xin lão gia tử thứ tội.”

“ Không sao, ngươi nói đi.”

Hà Trạch đem nguồn cơn kể ra từ đầu, nếu có ý giấu giếm hay chỉ lợi dụng ông cụ là hành vi rất ngu xuẩn:” Là thế này ạ, cha khảo sinh này là một lang trung, mở hiệu thuốc ở Hợp Châu. Năm ngoái Triệu vương dẫn binh dẹp loạn, khảo sinh này nhờ lên trận chữa thương binh mà lập quân công, được Triệu vương đích thân ban thưởng. Sau đó khảo sinh này theo cha tiến kinh muốn tìm một nhi tức phụ môn đăng hộ đối, qua quen biết mai mối với Vu thiên kim nhà Vu lão thái y, hôn sự đã định mà không hiểu sao Vu gia lại bội ước, Tả lang trung rất giận, kiện lên huyện nha.”

“ À ...” Hứa Dận Tông mỉm cười:” Té ra là chuyện này, ta cũng nghe nói rồi, đám con cháu có kể cho nghe, nói Vu lão thái y chọc vào một lang trung nhà quê cứng đầu, bị người ta quấn lấy kiện cáo. Tên tiểu tử họ Vu đó xưa nay luôn là đứa hẹp hòi, lại có chút quan hệ với Lưu Chính Hội, còn khảo sinh kia chỗ dựa là Triệu vương, ngươi không dám chọc vào bên nào chứ gì?”

Gọi Vu lão thái y là tiểu tử họ Vu thì chỉ có ông cụ thôi.

Nếu bị người khác nói thế, Hà Trạch xấu hổ lắm, nhưng ông cụ tới đương kim hoàng đế còn dám đứng giữa triều chỉ trích, hoàng đế phải nhận sai, khắp thiên hạ này, được ông cụ chửi mắng cũng là vinh dự:” Triệu vương dẫn quân viễn chinh đã lâu, người chống lưng cho khảo sinh này là Đỗ ngự sử Đỗ Yêm.”

“ Ồ.” Hứa Dận Tông nghe tới cái tên Đỗ Yêm cũng phải khẽ nhíu mày:” Ngươi phiền rồi, Đỗ tiểu tử này càng khó chơi hơn, nếu nói Vu tiểu tử chỉ là hạng chồn cáo, thì Đỗ tiểu tử là sói dữ đấy, chọc tới nó, nó nhào vào cắn cổ ngay, chậc chậc.”

Hà Trạch nín khe, không dám bình luận gì hết.

Hứa Dận Tông cầm lấy bài thi của Tả Thiếu Dương xem lại lần nữa, ngồi xuống nhìn trần nhà, không biết nghĩ cái gì.

Hà Trạch đứng một bên im lặng chờ đợi.

Lần này Hứa Dận Tông cân nhắc rất lâu mới nói:” Bài thi này những đề khác trả lời rất thấu triệt, ngôn từ đơn giản không thừa không thiếu, không rườm rà hoa lệ, không ít kiến giải mới mẻ, tuổi còn trẻ đã có thành tựu này, chứng tỏ chuyên tâm khắc khổ học tập. Nếu không phải vì đề kia, có thể đỗ trạng nguyên. Nhưng công khai nói y thánh có nhầm lẫn, tuy chưa biết đúng sai thế nào, ở trường hợp này là thiếu sáng suốt, phải nghĩ tới y giả khác, nếu đỗ trạng nguyên, sẽ gây ra tranh luận, không tốt cho khảo sinh đó, cũng không tốt cho thái y thự.”

“ Vâng ạ.” Hà Trạch gật đầu như gà mổ thóc, hôm nay ông ta không nhớ mình vâng bao nhiêu lần nữa:

“ Dũng khí dám chất vấn tiền nhân, đi tìm chân lý đáng khen, không nên đả kích nhiệt tình của y. Thế này đi, để y đỗ thám hoa là được,”

“ Thám hoa ạ?” Hà Trạch hơi giật mình, vốn chỉ còn băn khoăn có nên cho Tả Thiếu Dương đỗ hay không, ai ngờ ông cụ một câu xác định luôn làm thám hoa, tên Tả Thiếu Dương này tốt số quá đi, tranh thủ thỉnh giáo:” Lão giả tử xem, nên để cho khảo sinh này nhận chức vị gì thì hợp.”

“ Theo lý mà nói, thám hoa có thể làm y giám tòng bát phẩm, nhưng để khảo sinh này làm y chính tòng cửu phẩm đi, tới y quán đông nam tọa đường, cho mọi người đều biết y đã bị trừng phạt. Kiếm cần mài mới sắc, hoa mai phải lạnh mới thơm, mài rũa cái ngạo khí của y, sau này có thể giao trọng trách lớn.”

Y chính thái y thự là quan viên hạng bét, thấp hơn nữa là tiểu lại rồi, không thể nhỏ hơn nữa.

Thái y thự triều Đường là cơ cấu giáo dục kiêm cơ cấu y liệu, có mở trường dạy y, cũng có y quán chuyên môn, giống như bệnh viện thuộc trường đại học sau này. Thái y thự không chỉ trị bệnh cho văn võ bách quan toàn triều, còn trị bệnh cho bách tính, hoặc tù phạm.

Bốn phía đông tây nam bắc của Trường An đều có y quán của thái y thự, trong đó y quán đông nam mà Hứa Dận Tông nói tới là ở khu dân nghèo, tức là để y khám bệnh cho bách tính, công việc nhiều, vất vả bẩn thỉu, vừa thể hiện ý trừng phạt, cũng là bảo hộ, xảy ra vấn đề ở đây, không gây ảnh hưởng lớn, hi vọng một vài năm người ta quên y đi là tốt nhất.

.........

(*) Lời tác giả: Thực ra thì cách gọi trạng nguyên, bảng nhãn, thám hoa, vào thời sơ Đường còn chưa dùng, nhưng đây là tiểu thuyết dựa trên lịch sử, không phải sách lịch sử, nên dùng từ thông dụng này cho phần đông độc giả đều dễ hiểu, dễ hình dung mà thôi.