Ta Là Tiểu Lang Trung

Cơm no rượu say, Điền Phong và Ngũ Thư mời Tả Thiếu Dương vào thư phòng dùng trà.

Nói chuyện một lúc, Điền Phong kiếm cớ rời đi, ra ngoài đóng cửa lại, lúc này Ngũ Thư mới chắp tay nói:” Tả huynh, ngu đệ có yêu cầu thái quá, mong huynh tương trợ.”

Nói rồi lấy ra cái túi rất nặng để lên bàn mở ra, bên trong là năm xâu tiền, dài như năm con rắn.

“ Ngũ huynh định nhờ ta chữa bệnh? Quý Chi Đường ta xưa nay trị bệnh trước, lấy tiền sau, quy củ này Điền huynh cũng biết.” Tả Thiếu Dương cau mày, tuy nói thế nhưng y đã dự cảm là không phải, chỉ là chữa bệnh thì không cần tốn công rào trước đón sau như vậy:

“ Không, không phải.” Ngũ Thư tới bên Tả Thiếu Dương nói nhỏ:” Tả huynh là người quang minh lỗi lạc, đệ không vòng vo, nếu như huynh không có ý với khoa cử, đệ muốn nhờ huynh nửa tháng nữa giúp đệ thi châu, đây là năm quan tiền, là chi phí giấy mực đi lại, sau khi chuyện thành, đệ sẽ hậu tạ.”

Tả Thiếu Dương không ngờ tên này lại nhờ mình thi hộ, cái trò này thực cổ kim không có gì khác, thấy rất tức cười:” Ngũ huynh học y, trong nhà là dược hành có tiếng ở Long Châu, sao không tự thi?”

Ngũ Thư ngượng ngùng nói:” Không dám giấu, đệ tư chất có hạn, dù khổ công học tập nhưng thành tựu không cao, kiến thức có biết song không đủ vững, đi thi nhất định không qua nổi.”

Tả Thiếu Dương hỏi:” Đây đã là thi châu rồi, vậy thi huyện trước đó thì làm thế nào?”

Ngũ Thư đã nói ra nên chẳng ngại nữa:” Nhờ người khác thi hộ thôi, có điều người đó quá kém, thiếu chút nữa không qua được, thi huyện đã thế, không mong gì ở thi châu. Mấy ngày trước tới thăm Điền huynh, được nghe kể về Tả huynh tuổi trẻ, y thuật thần kỳ, theo như hôm nay đệ thấy, Tả huynh đi thi châu không thành vấn đề.”

Tả Thiếu Dương giơ tay bảo hắn dừng lại:” Thứ lỗi, ta không nhận lời được.”

“ Vì sao?” Điền Phong cuống lên:

Tả Thiếu Dương thẳng thắn nói:” Bởi nếu tương lai ngươi làm y quan sẽ là lang băm hại người, chẳng phải là lỗi của ta sao?”

“ Cái này Tả huynh chớ lo, nhà ta không thiếu tiền, không cần ta khám bệnh kiếm tiền.” Ngũ Thư nói tới đó mặt sầu thảm:” Ngũ gia nhiều đời là đại hộ ở Long Châu này, nhưng dù chăm chỉ làm việc thiện, sửa chùa tu miếu, vẫn bị người đời coi rẻ là thương nhân thối mùi tiền. Gia phụ năm xưa tuổi trẻ bồng bột chỉ vì mắc lỗi nhỏ bị một tên nho sinh nghèo chửi mắng xỉ nhục giữa phố mà không ai bênh vực, từ đó quyết tâm thi lấy công danh, quang tông diệu tổ. Không may đúng thời chiến loạn, khoa cử đình trệ, khi thiên hạ thái bình thì quá tuổi mất rồi. Nên đem hết hi vọng gửi vào đệ, đệ từ nhỏ chỉ biết học học và học, tiếc rằng không thể đáp ứng kỳ vọng gia phụ, khoa tiến sĩ không hi vọng, tới y khoa cũng xa vời ...”

Tả Thiếu Dương cũng có chút đồng cảm, Tả Quý chẳng phải cũng tìm mọi cách khôi phục vinh quang tổ tiên sao, may mà cha y không nghĩ tới chuyện thi cử này, nếu không Tả Thiếu Dương biết mình không muốn thi cũng phải thi.

Ngũ Thư tiếp tục nói:” Sức mình thế nào đệ cũng biết chứ, Ngũ gia kinh doanh thuốc nhiều năm, đệ rõ lắm, không dại gì mà trị bệnh, hại người đã đành, còn hại cả bản thân, tội gì phải khổ thế. Hơn nữa, y khoa tuyệt đại đa số không làm được quan đâu.”

“ Vì sao?”

“ Vì đỗ y khoa, chỉ có thể làm y quan, không thể làm quan khác, mà y quan cũng chỉ làm việc ở cục thượng dược trung tỉnh, thái thường tự và cục dược tàng ở đông cung, những chức vị này số lượng có hạn, mỗi năm người thi đỗ đều nhiều hơn hạn ngạch. Nên đa phần làm tán quan, có phẩm cấp mà không đảm nhận chức vụ gì, đó cũng là nguyện vọng lớn nhất của đệ, cho dù có được bổ nhiệm làm y quan những nơi kia, đệ cũng kiếm lý do từ chối không làm.” Ngũ Thư giang tay ra:” Huynh nhìn đi, ta giống người chịu được khổ cực không? Cái ta cần là công danh vinh diệu tổ tông vậy thôi, chứ tội gì vất vả làm việc lương bổng chẳng là bao đó.”

Tả Thiếu Dương gật gù, tên Ngũ Thư này ít nhất có một điểm tốt là tự biết mình, mà hắn nói cũng hợp tình hợp lý, song vẫn lắc đầu:” Ta vẫn không giúp được, nghe nói người đi thi hộ bị phát hiện, sẽ bị phạt tù thậm chí là chặt đầu, ta chẳng muốn mạo hiểm lớn như thế.”

Đời sau khi nhắc tới khoa cử thì mọi người đều nghĩ tới thời Minh Thanh, khi đó có hệ thống thi cử khá hoàn thiện, xử phạt gian lận nghiêm khắc. Thời Thanh từng có một vụ án chấn động, vì gian lận mà mười sáu chủ khảo bị chém đầu tại chỗ, người thân bị đày đi biên ải, mấy trăm cử nhân phải thi lại dưới sự giám sát của binh sĩ giáp trụ đầy mình, đó là vụ án gian lận trường thi nổi tiếng nhất Trung Quốc.

Còn ở thời Minh, người đi thi phải có người đảm bảo, nếu xảy ra gian lận, ngay cả người đảm bảo cũng bị phạt tù, nổi tiếng nhất chính là tài tử phong lưu Đường Bá Hổ, tới kinh tham dự thi hội, vì người hắn đảm bảo gian lận mà liên lụy ngồi tù.

Tả Thiếu Dương dù không am hiểu lịch sử cũng biết những ví dụ này, nên từ chối.

Ngũ Thư thì ngơ ngơ ngác ngác:” Tả huynh, phạt tù, chặt đầu ư? Huynh nghe kẻ nào nói xằng nói bậy như thế?”

“ Chả lẽ không phải?”

“ Đương nhiên là không, theo Đường luật, kẻ gian lận khảo trường, vĩnh viễn không được tham gia khoa cử nữa, không hề có hình phạt khác.”

Tả Thiếu Dương ngạc nhiên:” Không thể nào, chỉ nhẹ như vậy thôi sao?”

Ngũ Thư mới nhớ trước đó Tả Thiếu Dương thậm chí còn chẳng biết có y khoa, hiển nhiên trước giờ không quan tâm tới khoa cử:” Chuyện này phàm là người đi thi không ai không rõ, Tả huynh cứ nghe ngóng là biết.”

Thật vậy khoa cử triều Đường rất khác với triều đại về sau, đó là thực hiện song song hai chế độ khoa cử và tiến cử. Tức là không chỉ dựa vào khoa cử lấy thành tích, còn phải được tiến cử, khảo sinh không chỉ đi thi, còn phải bôn tẩu làm môn hạ danh sĩ, đưa tác phẩm của mình cho danh sỉ, mong được tiến cử. Cho nên tính chất khoa cử không nặng nề như đời sau, xử phạt cũng nhẹ hơn.

Cuối thời Đường, có người tên Ôn Đình Quân là một trong hai người sáng lập ra Ôn Lý phái, chính là kẻ đi thi hộ nổi danh nhất lịch sử. Hắn ta là người thông minh, nhiều lần tham gia khảo thí, song vì đủ loại nguyên nhân, chủ yếu là do tướng mạo quá xấu xí, tính tình phóng túng nên không đỗ đạt được. Từ đó sinh ra căm hận, đổ lỗi cho khoa cử, cho nên đi thi hộ cho rất nhiều người. Thậm chí kỳ thi điện do hoàng đế đích thân làm chủ kháo, hắn cũng làm thơ phú thay người ta, nhiều lần bị quan phủ tra ra, hắn không sợ. Hoàng đế rất tức giận còn hạ chiếu mắng chửi hắn "không giữ đức hạnh", bị các sĩ đại phu đương thời khinh rẻ, càng thế hắn càng mặt dày đi thi hộ khắp nơi, chả ai làm gì được.

(*) Ôn Đình Quân còn gọi là Ôn Chung Quỳ, nghe tên là mọi người hiểu hắn xấu cỡ nào rồi đó.