Ta Là Tiểu Lang Trung

Chúc Dược Quỹ gật gù, vừa chăm chú lắng nghe vừa ngẫm nghĩ lời Tả Thiếu Dương nói.

“ Còn mùa đông phải giữ ấm, vì trời lạnh tuy hạn chế mọt mốc, nhưng một số dược liệu mới không chịu được lạnh, như tiên thạch hộc, tiên lô căn và một số dược liệu có hàm lượng nước cao, quá lạnh sẽ làm nó mất chất. Phong tà và thử tà còn dễ đối phó, khó chơi nhất là vấn đề thấp tà.”

“ Chính nó đấy, nhất là mùa mưa, cực dễ mốc sinh mọt, hỏng một cái là vứt đi cả đống, phòng không nổi.” Chúc Dược Quỹ thở dài không thôi:” Mốc một cái là sinh sâu mọt, tổn thất lớn vô cùng.”

Thấp tà mà Tả Thiếu Dương nói đương nhiên là độ ẩm trong không khí, thời Đường bào chế thuốc còn ở trinh độ rất thấp, càng không nói tới bảo quản lưu trữ, ngay cả vấn đề thông gió cũng không biết, như kho của Hằng Xương dược hành, thuốc đều đựng trong bao tải, chất đống như là lương thực.

Thấp tà mà Tả Thiếu Dương nói đương nhiên là độ ẩm trong không khí, thời Đường bào chế thuốc còn ở trinh độ rất thấp, càng không nói tới bảo quản lưu trữ, ngay cả vấn đề thông gió cũng không biết, như kho của Hằng Xương dược hành, thuốc đều đựng trong bao tải, chất đống như là lương thực. Những vấn đề này chỉ người buôn dược liệu lớn mới gặp phải, chứ hiệu thuốc và y quán nhỏ thì không liên quan gì, số lượng thuốc ít, bảo quan tương đối dễ.

Đầu thời Đường, tới ngay cả trình độ bào chế thuốc còn thấp tới đáng thương thì nói gì tới bảo quản lưu trư, ngay kiến thức đơn giản nhất là thong gió, để khô cũng không có.

“ Phòng thấp tà, quan trọng nhất là hoàn cảnh lưu trữ thuốc, kho phải thông gió, đồng thời lại phải kín. Nhà cửa của Hằng Xương dược hành thấp hơn mặt đất, có câu nước chảy chỗ trũng mà, nên nhà kho phải xây cao hơn, tốt nhất là xây kiểu nhà sàn, cách mặt đất hai ba thước, có thể ngăn cách thấp tà của mặt đất. Dưới mặt đất để vôi sống, phân tro hút ẩm, trong tho cũng phải có ít than gỗ. Khi vào mùa mưa mà có ánh nắng thì phải mang thuốc ra phơi, thậm chí cần thiết phải dùng lò lửa hong khô. Đặc biệt quan trọng nhất là không thể chất đống từng bao như quý hành, không mốc sinh giòi mới là lạ.”

“ Vậy thì phải đặt thế nào?”

“ Phân ra từng loại riêng, làm giá đặt lên, bao tải chứa thuốc không được quá lớn, tránh một phần hỏng là lây sang phần còn lại. Dược liệu mẫn cảm với độ ẩm khác nhau, loại cực sợ ẩm, như sơn dược, trạch tà, gặp ẩm là sinh mốc. Hoàng kỳ biến thành màu xanh, đương quy biến thành màu đen, loại thuốc khoáng vật như muối sẽ bị tan, thuốc bột thành hồ. Nhưng đồng thời phải có độ ẩm nhất định, nếu không sẽ bị phong hóa, nên cần phần chia ra từng loại ...”

“ Dừng, dừng ở đó, lão phu đau đầu rồi ...” Chúc Dược Quỹ xua tay cười khổ, nhưng càng nghe lại càng tin tưởng, vì Tả Thiếu Dương nói cái nào trúng cái đó, toàn vấn đề nan giải của dược hành:

Tả Thiếu Dương nói một thôi một hồi cũng nhận ra là hơi quá rồi, người ta kiến thức cơ bản còn không nắm được, nói nhiều thế sao mà lĩnh hội hết được:" Cháu nói đơn giản với lão bá thế này vậy, lão bá nhớ, lưu trữ thuốc thì khó nhất định phải sạch, vệ sinh chính là cơ sở của tất cả công tác phòng chống. Chỉ cần đảm bảo vệ sinh sạch sẽ là đã chặn được phần lớn con đường sinh sâu hại cùng lây lan rồi. À đúng, cả vật chứa thuốc cũng phải chú ý, xin hỏi lão bá, quý dược hành dùng cái gì chứa thuốc?"

" Thì tất nhiên là bao tải chứ còn gì nữa, những thứ bột gì đó thì đựng trong hộp."

" Ngay cả nhân sâm, nhung hươu, băng phiến, đương quy, hương nhu, bạc hà, bạch chỉ cũng thế ạ?"

Nghe Tả Thiếu Dương hỏi thế Chúc Dược Quỹ biết không ổn, cười khổ:" Ngay cả mấy thứ đó cũng không ổn sao?"

" Tất nhiên là không ổn ạ, thứ quý như nhân sâm phải lưu trữ đặc biệt, còn hương nhu, bạc hà là thứ thuốc có mùi thơm, mùi hương chính là pháp bảo chữa bệnh của nó, cũng lưu trữ như thứ thuốc khác, mùi bay hết còn trị bệnh thế nào?" Tả Thiếu Dương thở dài, đúng là quá nhiều vấn đề, bản thân y cũng không biết nói làm sao cho đơn giản hơn:

" Vậy phải làm sao?"

Chuyện này rõ ràng Tả Thiếu Dương đã nói rồi, nhưng cũng hiểu tiếp nhận thứ mình coi là kiến thức thông thường với người thời đại này vẫn là quá khó, may y làm nghề này đòi hỏi kiên nhân cao, nói:" Vừa rồi cháu nói rồi mà, phong tà, thấp tà, thử tà cùng ngoại tà là những yếu tố gẫy tổn hại tới thuốc. Cho nên kho chưa thuốc thứ nhất cần thoáng gió, thứ hai phòng ẩm, tránh cả nhiệt độ quá cao và quá thấp, tiếp đó là phải cách ly ngoại tà ... Lão bá biết cách ly thế nào không ạ?"

" Xin được chỉ giáo!" Chúc Dược Quỹ chắp tay, thái độ tôn kính hơn nhiều, hiển nhiên đã không coi đây là cuộc nói chuyện với tiểu bối nữa:

" Lão bà khách khí rồi." Tả Thiếp Dương chắp tay trả lễ:" Trước tiên là vấn đề phòng loại sâu mọt, cho lão bá biết, bọn chúng rất thích chui vào khe những lát thuốc chồng lên nhau, chui vào khe hở, chỗ nứt rồi gặm từ bên trong ra. Thuốc mà bị sâu gặm không chỉ trọng lượng giảm đi mà chất lượng cũng thay đổi, vì sâu sẽ thải ra vật chất có hại, khiến dược liệu biến chất. Nhìn từ góc độ y giả mà nói, loại thuốc đó chẳng những không chữa được bệnh mà lại còn hại sức khỏe, nhìn góc độ thương nhân dược liệu mà nói, tất nhiên là mất tiền."

Chúc Dược Quỹ than thở:" Nói đúng quá, người ta mua thuốc cũng tinh lắm, thuốc mà bị sâu ăn là không mua ngay, đành chất đống ở đó rồi đem vứt, tiếc ơi là tiếc ... Cậu nói xem, thuốc làm sao lại tự dưng sinh sâu được chứ?"

" Nguyên nhân đơn giản thôi ạ, rất nhiều loại thuốc thu hoạch xong thì đã mang theo trứng các loại sâu ngoài ruộng hoặc thiên nhiên rồi. Cho nên khi bào chế thuốc phải dử dụng biện pháp diệt trừ sau, mọi người thường không nghĩ tới công đoạn này, nên áp dụng phương pháp không thỏa đáng. Ngoài ra xung quanh nhà kho thiếu vệ sinh cũng là nguyên nhân sinh ra sâu, ví dụ như có dại mọc quá nhiều, sâu hai ẩn nấp trong đó, khai xuân tất nhiên chúng bay vào nơi có thức ăn gần nhất. Có rất nhiều loại dược liệu dễ sinh sâu như bán hạ, nhân sâm, nhung hươu, ngô câu, cẩu kỷ tử ..."

" Biện pháp chồng lại sâu bệnh dễ lắm, ví như cách đối kháng, đó là đặt các loại thuốc có khả năng ức chế mùi của nhau đặt cùng chỗ, mùi sẽ khắc nhau, như kỳ xà và đại toán, toàn hạt đặt cùng hoa tiêu. Còn một yếu quyết khác chỉ lão bá, đó chính là rượu trắng, một số loại thuốc phun rượu trắng lên, lưu trữ ..."