Chuế Tế

Ninh Nghị cười lắc đầu:
- Cho đến hiện tại, Lão Tần trước khi chết, chú giải Tứ Thư, ông ấy dựa vào kinh nghiệm nhìn xã hội của mình, tìm được quy luật càng chi tiết hóa. Căn cứ vào đạo lý lớn hài hòa của thời gian này, nói rõ chi tiết của từng phương diện và yêu cầu ưu hóa. Những đạo lý này đều quý báu, nó có thể khiến xã hội càng tốt hơn, nhưng thứ nó đối mặt là hiện trạng đều không thể nói rõ ràng với phần lớn người, vậy làm sao bây giờ? Trước hết để cho bọn họ đi làm đi, Hà tiên sinh, Nho học càng phát triển, quản lý và yêu cầu đối với cấp dưới, sẽ chỉ càng ngày càng nghiêm ngặt. Lão Tần trước khi chết, nói lợi dụng, dẫn dắt dục vọng của con người mà hướng tới lẽ tự nhiên. Lão nói rõ đạo lý, ngươi như tự thân đón nhận, cứ vậy đi làm, tự nhiên sẽ hướng tới được thiên lý. Nhưng nếu như nói không rõ ràng, cuối cùng cũng sẽ chỉ trở thành lưu lại thiên lý trong lòng, tiêu diệt dục vọng của người, nếu không thể dùng đạo lý thuyết phục người, vậy thì cứ làm rắn thôi.
- Ta thấy như thế cũng không có gì không tốt.
Hà Văn nói.
- Thế nhưng quá trình này, kì thực là đang cắt xén sự chính trực của người.
- Người đọc sách tự nhiên là càng ngày càng nhiều, người thấu tình đạt lý, cũng sẽ ngày càng nhiều.
Hà Văn nói.
- Nếu như buông ra làm rắn đối với người bình thường, lại không còn quy củ điều luật của lễ pháp, dục vọng riêng tư hoành hành, thế đạo sẽ loạn ngay lập tức, chầm chậm mưu toan của Nho học, làm sao biết không phải là chính đạo?
- Đương nhiên là một loại cách nghĩ.
Hai người đi lên dọc theo bờ sông, Ninh Nghị cười nói.
- Hơn ngàn năm trước, Lão Tử, Khổng Mạnh đã nghĩ thông suốt một việc, chính là thế giới tinh thần của con người muốn đạt tới trạng thái hoàn mỹ, trên thực tế không có dính dáng lớn đến vật chất, thậm chí vật chất sẽ gây ra ảnh hưởng đến sự viên mãn của con người. Một hai ngàn năm nay, trong quá trình tu nhân tâm, Nho học, Phật đạo cuối cùng kỳ thực đều theo đuổi từ bỏ ham muốn hưởng thụ vật chất, xã hội làm sao vận hành, mục đích cuối cùng, cũng chẳng qua là khiến tâm linh con người hòa hợp, cho nên sau này, Nho học vứt bỏ kỳ xảo dâm kỹ, sợ dục vọng riêng tư làm loạn nhân tâm. Nhưng mà... Hà tiên sinh, ngươi không có dục vọng riêng sao?
- Cảnh giới của ta tự nhiên không đủ.
- Ta cũng có, Lão Tần cũng có.
Ninh Nghị nói.
- Trí tuệ khi chân chính đối diện dục vọng riêng, không phải là tiêu diệt nó, mà là nhìn thẳng vào nó, thậm chí khống chế nó. Hà tiên sinh, ta là một người có thể cực kỳ xa xỉ, coi trọng hưởng thụ, nhưng ta cũng có thể thờ ơ với nó, bởi vì ta biết dục vọng riêng của mình vận hành thế nào, ta có thể dùng lý trí để khống chế nó. Trong thương nghiệp phải tham lam, nó có thể xúc tiến sự phát triển của kinh tế, có thể thúc đẩy sự xuất hiện của rất nhiều phát minh mới, tâm tư lười biếng có thể khiến chúng ta không ngừng tìm kiếm hiệu suất và phương pháp trong công việc, muốn mua thứ đồ tốt, có thể khiến cho chúng ta cố gắng tiến thủ, yêu thích một nữ tử xinh đẹp, có thể thúc đẩy chúng ta trở thành một người ưu tú, tâm lý sợ chết, cũng có thể thúc đẩy chúng ta hiểu rõ sức nặng của sinh mệnh. Một người trí tuệ chân chính, phải thấu triệt dục vọng riêng, khống chế dục vọng riêng, chứ không thể nào tiêu diệt dục vọng riêng.
- Nhưng đây cũng là cảnh giới tối cao của Nho học.
- Tuy nhiên con đường đã sai rồi.
Ninh Nghị lắc đầu, nhìn thị trấn phía trước:
- Khi tầng dưới chót của cả một xã hội áp chế dục vọng riêng, chú trọng lễ pháp nghiêm khắc, sự chèn ép đối với tham lam, cách tân tự nhiên sẽ càng ngày càng lợi hại. Một quốc gia thành lập, chúng ta tiến vào hệ thống này, không thể không kết bè kết cánh, sự tích lũy của người, dẫn đến sự xuất hiện của thế gia đại tộc, bất luận có ngăn chặn hay không ngừng chế ước thế nào, quá trình này vẫn không thể đảo ngược, bởi vì quá trình ngăn chặn, trên thực tế chính là quá trình nuôi dưỡng ra nhóm lợi ích mới. Thời gian hai ba trăm năm, mâu thuẫn ngày càng nhiều, quyền lực thế gia ngày càng ngưng kết, việc cắt xén đối với tầng dưới chót, càng ngày càng quá mức. Quốc gia diệt vong, tiến vào lần tuần hoàn tiếp theo, các nhà nghiên cứu Nho thuật hấp thu kinh nghiệm lần trước, thế gia đại tộc một lần nữa xuất hiện, ngươi cảm thấy thứ tiến bộ là phương pháp đánh tan thế gia đại tộc, hay là thủ pháp cắt xén đám đông tầng dưới chót để áp chế sự oán hận của nhân dân?
- Ta cảm thấy là cái sau.
Ninh Nghị nói.
- Bánh xe Nho học, đã không thể đảo ngược mà lăn tới phương hướng này. Chúng ta tìm một con đường, đương nhiên phải xác định, nó cuối cùng là có thể đạt tới kết quả hoàn mỹ, nếu như ngươi nhất thời tạm thích ứng, đến cuối cùng coi tạm thích ứng thành mục đích, vậy còn chơi gì nữa. Tiếp theo, truy nguyên giữa trời đất có quy luật khách quan, khí cầu của ta đã bay lên trời, thiết pháo đã xuất hiện, những quy luật này, nếu ngươi không phát triển, mấy trăm năm sau, tự nhiên sẽ có ngoại tộc ra sức phát triển, lái khí giới đủ bay lên trời chui dưới đất, đẩy đại pháo có thể mở núi lở thành đến gõ cửa của ngươi.
- Nếu Ninh tiên sinh đã làm ra rồi, tương lai hậu nhân sao có thể lại vứt bỏ.
- Bởi vì Nho học cầu hòa hợp ổn định, truy nguyên là tuyệt đối không hòa hợp ổn định, muốn lười biếng, muốn tiến thủ, ham muốn vật chất lan tràn mới có thể xúc tiến sự phát triển của nó. Ta chết rồi, các ngươi nhất định sẽ đập vỡ nó.
Ninh Nghị đứng trên đê ngắm thuyền, ngắm sự náo nhiệt trong trấn, hai tay chống ngang hông:
- Đập vỡ Nho học, là bởi vì ta đã không nhìn thấy tương lai của nó nữa, nhưng mà, Hà tiên sinh, nói một chút về tương lai mà ta tưởng tượng đi. Ta hi vọng tương lai, những người trước mắt chúng ta này, đều có thể biết được quy luật cơ bản của thế giới vận hành, bọn họ đều có thể đọc sách, hiểu đạo lý, cuối cùng trở thành người quân tử, chịu trách nhiệm cho tương lai của mình...
- Như lời ngươi nói, hơn một ngàn năm này, những người thông minh kia đều đang làm gì?
Hà Văn châm chọc nói.
- Trước đó chúng ta nói tới chuyện quân tử hòa hợp mà không kết đảng.
Gió trên sông thổi qua, Ninh Nghị hơi nghiêng đầu.
- Thời điểm Lão Tần chết, có rất nhiều tội danh, có rất nhiều cái là thật, chí ít kết bè kết cánh nhất định là thật. Khi đó, người nương tựa phía dưới Hữu tướng phủ ăn cơm thật sự không ít, Lão Tần tận lực khiến sự qua lại lợi ích đi trên con đường đúng đắn, nhưng mà muốn trong sạch sạch sẽ, làm sao có thể, trên tay ta cũng từng có máu của rất nhiều người, chúng ta tận lực dùng tình cảm đánh động lòng người, nhưng nếu như thuần túy làm quân tử, vậy thì chẳng làm được chuyện gì cả. Ngươi có thể cảm thấy, chúng ta làm chuyện tốt, dân chúng sẽ ủng hộ chúng ta, trên thực tế không phải, dân chúng là một loại người mà chỉ cần nghe thấy một chút xíu điều xấu, sẽ lập tức xử tử đối phương, sau này Lão Tần bị đưa đi diễu phố, bị ném phân, nếu như nói theo tiêu chuẩn của một người tốt thuần túy, cương trực không thiên vị, không có bất cứ dục vọng riêng nào, thủ đoạn đều quang minh chính đại, lão thật sự là đúng người đúng tội.
- Ninh tiên sinh vậy mà oán bách tính?
- Ta không oán bách tính, nhưng ta coi bọn họ như quy luật khách quan để phân tích.
Ninh Nghị nói.
- Từ xưa đến nay, hệ thống chính trị bình thường là thế này: Có số ít người thượng tầng, nỗ lực giải quyết vấn đề xã hội khẩn cấp bức thiết, có cái giải quyết rồi, có một số muốn giải quyết đều không thể nào thành công, trong quá trình này, những vấn đề khác không được thượng tầng chú ý chủ yếu, vẫn mãi cố định, không ngừng tích lũy ước số tiêu cực. Quốc gia không ngừng tuần hoàn, ước số tiêu cực ngày càng nhiều, ngươi tiến vào hệ thống, không thể làm được gì, người bên dưới ngươi phải ăn cơm, phải mua y phục, muốn tốt hơn một chút, tốt hơn chút nữa, tập đoàn lợi ích này của ngươi, có lẽ có thể giải quyết một số vấn đề nhỏ bên dưới, nhưng trên tổng thể, vẫn sẽ nằm trong sự tăng trưởng của ước số tiêu cực. Bởi vì sự hình thành tập đoàn lợi ích và quá trình ngưng kết, bản thân chính là quá trình mâu thuẫn chồng chất.
- Trong quá trình này, tập đoàn lợi ích nhỏ muốn bảo vệ sinh kế của mình, tập đoàn lợi ích lớn muốn đối kháng với tập đoàn lợi ích khác, đến hoàng đế hoặc tể tướng, có một số có khát vọng, thử hóa giải những tập đoàn lợi ích cố định này, hữu hiệu nhất, là cầu một hệ thống mới, đây chính là biến pháp. Người thành công rất ít, cho dù là thành công, người biến pháp cũng thường chết không có chỗ chôn. Thượng tầng quyền lực, nhân sĩ có trí thức của mỗi một thời đại, muốn cố gắng đánh tan tập đoàn lợi ích đang không ngừng ngưng kết, bọn họ lại vĩnh viễn đánh không lại tốc độ ngưng kết vì lợi ích của đối phương.
- Như nhân sĩ có trí thức như Hà tiên sinh đây, đại khái là tưởng tượng lấy có một ngày, Nho học phát triển đến nhân sĩ có tri thức đủ nhiều, từ đó đánh tan vòng tuần hoàn này nhỉ. Nhưng mà, chỉ cần quy tắc biến đổi không thay đổi, muốn biến đổi, thì nhất định phải tích lũy một tập đoàn lợi ích khác, vậy vòng tuần hoàn này sẽ không có điểm dừng.
- Nếu tính toán cái này như số học, ta nghĩ, có thể nào dẫn vào một ước số trước nay chưa từng dẫn vào, để bọn họ cứ tự nhiên mà hóa giải ước số tiêu cực của xã hội, cái này cuối cùng cũng chỉ có thể rơi xuống trên người những người bình thường này.
Ninh Nghị cười cười.
- Đương nhiên trước tiên phải đọc sách.
- Ninh tiên sinh xây dựng những nhà xưởng chế tạo giấy này, nghiên cứu truy nguyên, đúng là hành động vĩ đại của thiên cổ, tương lai nếu thật sự có thể khiến người trong thiên hạ đều được đọc sách, quả thật là công huân có thể sánh vai cùng thánh nhân, nhưng mà ngoài điều này ra, ta không thể hiểu được.
- Ta có thể lấy một ví dụ, Hà tiên sinh ngươi sẽ hiểu.
Ninh Nghị chỉ vào từng hàng guồng nước xa xa.
- Ví dụ nói, những nhà xưởng chế tạo giấy kia, Hà tiên sinh đã rất quen thuộc rồi.
Hà Văn gật đầu:
- Những vật này, ngày ngày nhớ kỹ trong lòng, nếu như có thể, hận không thể cất vào trong tay nải mang đi.
- Chế tạo giấy ô nhiễm rất lớn, Hà tiên sinh có từng nhìn thấy rãnh thoát nước của những nhà xưởng chế tạo giấy kia chưa? Chúng ta chặt gỗ ở mấy ngọn núi làm giấy, rãnh thoát nước bên kia đã bị ô nhiễm, nước không thể uống, đôi khi sẽ còn có cá chết.
Ninh Nghị nhìn Hà Văn.
- Có một ngày, bên con sông này khắp nơi đều có nhà xưởng chế tạo giấy thải ô nhiễm, thậm chí cả thiên hạ, đều có nhà xưởng chế tạo giấy, tất cả nước, đều bị ô nhiễm, cá khắp nơi đều đang chết, người uống nước xong, cũng bắt đầu sinh bệnh...
- Sao lại như vậy!
Hà Văn trầm giọng quát khẽ.
- Ngươi coi như ta lấy ví dụ.
Ninh Nghị cười.
- Có một ngày, nó đã ô nhiễm lớn như vậy, nhưng những nhà xưởng này, là mạch sống của quốc gia. Dân chúng tới kháng nghị, ngươi là quan phủ tiểu lại, làm thế nào để nói rõ vấn đề với dân chúng?
Hà Văn nhíu mày, suy nghĩ rất lâu:
- Đương nhiên là nói theo sự thực, nói nguyên nhân một cách chi tiết...
- Vậy thì cấp trên của ngươi sẽ phải mắng ngươi rồi, thậm chí phải xử lý ngươi! Nhân dân là đơn thuần, chỉ cần biết rằng là nguyên nhân của những nhà xưởng này, bọn họ sẽ lập tức tạo áp lực với nhà xưởng, yêu cầu lập tức đóng cửa ngừng lại, quốc gia đã bắt đầu chuẩn bị biện pháp xử lý, nhưng cần thời gian, nếu ngươi thẳng thắn rồi, nhân dân lập tức sẽ bắt đầu căm ghét những nhà xưởng đó, vậy thì, nha môn tạm thời không xử lý các nhà xưởng, tự nhiên cũng trở thành sào huyệt của tham quan ô lại, nếu như có một ngày có người thậm chí uống nước rồi chết, dân chúng ra đường, bất ngờ làm phản sẽ ở ngay trước mắt. Đến cuối cùng chuyện đã xảy ra không thể ngăn cản, tội lỗi nặng nề của ngươi chẳng qua bắt đầu từ đây.
- Vậy thì chỉ có thể lừa gạt.
- Phải đó, chúng ta biết rõ dân chúng đơn thuần như vậy, chúng ta sẽ nói với họ, người chết là bởi vì một số nguyên nhân khác, ô nhiễm nước không nghiêm trọng lắm, triều đình đã đang xử lý, mọi người phải cùng nhận thức khó khăn trước mắt và hợp lực giải quyết. Sau đó triều đình buộc những mạch sống này nhanh chóng chỉnh đốn cải cách, để những công xưởng kia nhanh chóng thoát thân trước khi sự bất bình của dân chúng sôi sục. Chúng ta đương nhiên biết rõ nói lời thật là chuyện tốt, nhưng đối mặt với dân chúng thế này, nói lời thật lại chỉ có thể khiến kết quả đã xảy ra không thể ngăn cản, cụ thể là sai lầm của ai không thể nào truy cứu, nhưng trừ phi thừa nhận quy luật như vậy, nếu không ngươi làm sao có thể tìm được khả năng thay đổi.
Ninh Nghị nhìn những guồng nước kia:
- Lại ví dụ, ta thấy dòng sông của nhà xưởng chế tạo giấy này có ô nhiễm trước, ta đứng ra nói với mọi người, nhà xưởng như vậy, tương lai sẽ xảy ra chuyện lớn. Lúc này, nhà xưởng chế tạo giấy đã là chuyện lớn lợi nước lợi dân, chúng ta không cho phép bất cứ ngôn luận nào nói nó không tốt xuất hiện, chúng ta nói với quần chúng, thằng cha này, là kẻ xấu Kim quốc phái tới, muốn gây rối. Dân chúng vừa nghe thấy ta là người xấu, đương nhiên đánh ngã ta trước, còn về ta nói tương lai sẽ xảy ra vấn đề có lý hay không, đã không ai chú ý nữa, lại nếu như, ta nói những nhà xưởng này sẽ xảy ra vấn đề, là bởi ta đã phát minh ra phương pháp chế tạo giấy tương đối tốt hơn, ta muốn kiếm một món tiền, dân chúng vừa thấy ta là vì tiền, đương nhiên sẽ lần nữa bắt đầu đả kích ta. Những thứ này, đều là thuộc tính khách quan của dân chúng bình thường.
- Đối diện với loại dân chúng có thuộc tính khách quan, yêu ghét đơn thuần này, nếu có một ngày, nha dịch trong nha môn chúng ta làm sai chuyện, không cẩn thận để chết người. Ngươi ta là tiểu lại trong nha môn, nếu chúng ta lập tức thẳng thắn, nha dịch của chúng ta có vấn đề, sẽ xảy ra chuyện gì? Nếu như có thể, trước tiên chúng ta bắt đầu bôi nhọ cái người đã chết đó, hy vọng mọi chuyện có thể cứ vậy mà qua đi. Bởi vì chúng ta hiểu rõ tâm tính của dân chúng, nếu như bọn họ nhìn thấy một nha dịch có vấn đề, có thể sẽ cảm thấy cả nha môn đều có vấn đề, bọn họ không nhận biết được cụ thể của quá trình sự việc, mà là hỗn độn, không phải phân rõ phải trái, mà là van xin hộ... tại giai đoạn này, bọn họ hầu như không có ý nghĩa đối với quốc gia.
- Nhưng nếu có một ngày, bọn họ tiến bộ rồi, thì thế nào?
Ánh mắt Ninh Nghị nhu hòa:
- Nếu như dân chúng của chúng ta bắt đầu hiểu được logic và đạo lý, bọn họ biết được, thế sự tốt nhất là trung dung, bọn họ có thể tùy việc mà xét, có thể phân tích sự vật mà không bị lừa gạt. Khi chúng ta đối diện với dân chúng như vậy, có người nói, xưởng giấy này tương lai sẽ có vấn đề, chúng ta bôi đen hắn, nhưng cho dù hắn là người xấu, điều mà hắn nói, vấn đề của xưởng giấy liệu rằng có khả năng thì sao? Khi đó, chúng ta sẽ còn tính toán dùng bôi đen người để giải quyết vấn đề không? Nếu như dân chúng không vì một tên nha dịch mà cảm thấy tất cả nha dịch đều là đồ khốn kiếp, hơn nữa bọn họ không dễ bị lừa gạt, cho dù chúng ta nói cái người chết này có vấn đề, bọn họ tương tự cũng sẽ chú ý đến vấn đề của nha dịch, vậy chúng ta có còn ngay lập tức dùng vấn đề của người chết để bỏ qua vấn đề của nha dịch không?
- Cơ quan của triều đình, sẽ xuất hiện hiện tượng qua loa cho xong chuyện. Giống như Lão Tử đã nói làm thế nào mới có thể hoàn mỹ, nhưng xuống đến cá nhân, chúng ta chẳng qua là người bình thường mà thôi, mỗi ngày xử lý mấy chục chuyện, cấp trên phải tra hỏi, triều đình yêu cầu không xảy ra vấn đề, vậy thì, nguyên tắc người công xử lý vấn đề của nha môn, sẽ lựa chọn phương pháp đơn giản thực dụng nhất, ứng phó qua là được rồi, hiện tượng này cũng không dễ thay đổi. Nếu như nhân dân bắt đầu trở nên hiểu đạo lý, chi phí để chiếu lệ sẽ không ngừng tăng mạnh, lúc này, do con người không cực đoan nữa, bọn họ ngược lại sẽ chọn lựa thẳng thắn. Dân chúng hiểu đạo lý, sẽ trở thành một cái đệm hấp thụ ước số tiêu cực, phụng dưỡng triều đình, chủ động hóa giải sự ngưng kết lợi ích của xã hội, quá trình này, là cái gọi là dân có thể tự chủ, cũng là chân ý quân tử hòa hợp với người mà không bè đảng.
- Muốn đạt tới điểm này, đương nhiên không dễ dàng. Ngươi nói ta oán trách dân chúng, ta chỉ là mong mỏi, một ngày nào đó bọn họ có thể hiểu rõ bản thân đang ở trên xã hội như thế nào, tất cả biến đổi, đều là bè cánh đấu đá. Lão Tần là một tập đoàn lợi ích, những Thái Kinh, địa chủ cố hóa kia, cũng là tập đoàn lợi ích, nếu như nói có gì khác nhau, bọn người Thái Kinh này lấy đi chín mươi phần trăm lợi ích, cho dân chúng mười phần trăm, Lão Tần, có lẽ lấy đi tám mươi phần trăm, cho đi hai mươi phần trăm, dân chúng muốn một người tốt cho bọn họ một trăm phần trăm lợi ích, vậy thì chỉ có một loại biện pháp có thể đạt được.
- Trước tiên chúng ta nhìn rõ kẻ cho chúng ta hai mươi phần trăm kia, ủng hộ hắn, để hắn thay thế kẻ cho mười phần trăm, chúng ta lấy thêm được mười phần trăm. Sau đó có lẽ có kẻ bằng lòng cho chúng ta hai mười lăm phần trăm, chúng ta ủng hộ hắn, thay thế người trước, sau đó có lẽ sẽ còn có kẻ bằng lòng cho chúng ta ba mươi phần trăm xuất hiện, cứ thế mà suy ra. Trong quá trình này, cũng sẽ có kẻ chỉ bằng lòng cho chúng ta hai mươi phần trăm quay lại, tiến hành lừa gạt người, chúng ta có nghĩa vụ nhìn rõ nó, tẩy chay nó. Thế giới chỉ có thể biến đổi trong sự chuyển biến của từng tập đoàn lợi ích, nếu chúng ta ngay từ đầu đã muốn người tốt một trăm phần trăm, vậy thì, đã nhìn sai quy luật của thế giới, tất cả lựa chọn, đúng sai đều chỉ có thể tùy duyên, những lựa chọn này cũng không hề có chút ý nghĩa.
- Trong quá trình này, liên quan đến rất nhiều tri thức chuyên ngành, dân chúng có lẽ có một ngày sẽ hiểu đạo lý, nhưng tuyệt đối không thể nào làm được chỉ sức một mình mà xem hiểu tất cả mọi thứ. Lúc này, hắn cần nhân sĩ chuyên nghiệp đáng để tin tưởng, tham khảo cách nói của bọn họ, những nhân sĩ chuyên nghiệp này, bọn họ có thể biết được bản thân đang làm chuyện quan trọng, có thể tự hào vì tri thức của bản thân, để cầu chân lý, bọn họ có thể tận hết một đời, thậm chí đâm đầu vào cột chết khi đối mặt với cường quyền, cứ như vậy, bọn họ có thể lấy được sự tin tưởng của nhân dân. Cái này gọi là hệ thống tự tôn văn hóa.
- Dân chúng có thể hiểu đạo lý, xã hội có thể có tự tôn văn hóa, có hai thứ này, mới có thể hình thành cốt lõi của dân chủ, xã hội mới có thể tuần hoàn lặp đi lặp lại, không còn suy kiệt nữa.
Ninh Nghị nhìn sang Hà Văn:
- Đây cũng là nguyên dân ta không làm khó các ngươi.
- Sợ ngươi không đạt được.
Hà Văn nhìn một lát, bình tĩnh nói.
- Vậy thì đọc sách trước. Ninh Nghị cười cười.
- Sau đó sát hạch.